Informatiebehoefte

Enquêtes

In 2012/2013 zijn enquêtes gehouden om de informatie- en monitoringbehoeften te inventariseren onder gebruikers van het waddengebied (zie enquête rapporten). Zij onderstrepen het belang van het volgen van demografische ontwikkelingen (Vugteveen et al. 2014). Belangrijke analysevariabelen zijn populatiedynamiek, bevolkingssamenstelling, migratie en pendelgedrag (conform Daams & Sijtsma in prep.). De volgende informatiebehoefte kwam naar voren:

• Wat is de gebiedsdifferentiatie ten aanzien van demografische krimp in het waddengebied en wat betekent dit voor de gemeenschapsstructuur, de voorzieningenstructuur van woonkernen en vraag en aanbod van voorzieningen
• Wat is de bevolkingssamenstelling, wie blijven er, wie stromen door of gaan juist weg en om welke redenen (gekoppeld aan leeftijd, woonhistorie, opleiding, inkomen)
• Hoe verandert, bezien op langere termijn, de demografie van het waddengebied en de daarmee samenhangende druk op de natuurlijke hulpbronnen van het gebied
• Wat zijn de gevolgen van selectieve bevolkingsprocessen (vergrijzing, vergroening) voor het voorzieningenniveau van de kernen
• Is er een relatie tussen de bevolkingsomvang van een dorpsgemeenschap en de vitaliteit en leefbaarheid.
• Welke factoren bepalen vitaliteit en leefbaarheid van dorpen, en bestaat er een verband met de aanwezige voorzieningen
• Welke trendmatige demografische ontwikkelingen zijn te verwachten, en wat zijn hiervan de gevolgen voor de leefbaarheid in de dorpen in de kustgemeenten
• Zijn bepaalde voorzieningen essentieel en verandert de bevolkingssamenstelling na het verdwijnen of verschijnen van voorzieningen

Lokale voorzieningen

De samenleving in rurale gebieden wordt in recente jaren geconfronteerd met zaken als daling van de overheersende productieve activiteiten (landbouw, industrie), vertrek van jongeren en hoog gekwalificeerde mensen naar stedelijke centra (studie, baan) en afnemend lokaal aanbod van diensten, zoals postkantoren, banken, scholen en crèches.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor leefbaarheid en toegang tot voorzieningen. Het is onvoldoende duidelijk of gemeenten vooral moeten investeren in lokale ingrepen in het voorzieningenniveau, of dat lokale leefbaarheid juist bepaald wordt door toegang tot voorzieningen en banen in de wijdere regio waardoor investeringen in krimpgebieden mogelijk weinig effectief zijn. Een groot deel van de gemeenten in het waddengebied heeft hiermee te maken.