Informatiebehoefte

Enquêtes

In 2012/2013 zijn enquêtes gehouden om de informatie- en monitoringbehoeften te inventariseren onder gebruikers van het waddengebied. Voor dit thema zijn de resultaten gebundeld in het 3-delige rapport Natuur.

Partijen

De volgende partijen worden genoemd ten behoeve van het beheer van de Waddenzee (Regiecollege Waddengebied & Beheerraad Waddengebied 2014, zie ook Figuur 3.

• Ministerie van Leefomgeving en Milieu: coördinerend minister en verantwoordelijk voor Wadden- , ruimtelijk- en waterveiligheidsbeleid; tevens verantwoordelijk voor het Regiecollege Waddengebied en de Beheerraad
• Ministerie van Economische Zaken: systeemverantwoordelijk voor natuurbeleid; tevens verantwoordelijk voor natuur-, visserij- en energiebeleid en internationale samenwerking
• Ministerie van Defensie: beheerder van delen van het gebied (Hors, Vliehors, Marnewaard)
• Ministerie van Financiën: beheerder van deelte van het gebied door Rijksvastgoed- en ontwikkelbedrijf (gedeelte Dollard)
• Provincies (Noord-Holland, Friesland en Groningen): verantwoordelijk voor het natuurbeheerplan EHS (beheer door natuurbeheerders; Natuurpact), verantwoordelijk voor waterhuishoudingsplannen (beheer door waterschappen)
• Gemeenten (17-tal in het waddengebied): verantwoordelijk voor bestemmingsplannen al dan niet vastgelegd in de gezamenlijke Beheersverordening Waddenzee voor 13 van de 17 gemeenten
• Waterschappen (4-tal): verantwoordelijk voor de zeekerende dijken en de kerende zandige kust op de eilanden en de vastelandskust; tevens verantwoordelijk voor de waterhuishouding op het vasteland (uitvoering waterhuishoudingsplannen)
• Programma Rijke Waddenzee; samenwerking tussen overheid, natuurorganisaties en ondernemingen; zet kennis in en stelt financiën beschikbaar voor een rijke Waddenzee voor mens en natuur
• Trilaterale samenwerking bescherming Waddenzee: bestaande uit Wadden Sea Governmental Council (eindverantwoordelijk besluitvorming tussen Denemarken, Duitsland en Nederland), Wadden Sea Board (internationaal bestuur), Wadden Sea Forum (verscheidenheid aan vertegenwoordigers, geeft advies aan Wadden Sea Board) en het Common Wadden Sea Secretariat (ondersteuning van de Waddenzee samenwerking, waaronder het Trilateral Monitoring and Assessment Programme)
• Natuurbeheerders: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Provinciale natuurbeheerders, Vereniging oevereigenaren
• Natuurbeschermingsorganisaties: Vogelbescherming Nederland, Waddenvereniging, stichting WAD; vormen samen met natuurbeheerders ook de Coalitie Wadden Natuurlijk
• Kennisinstellingen: Waddenacademie, NIOZ, IMARES, Deltares, universiteiten, Sovon Vogelonderzoek Nederland, Stichting Anemoon
• Onderwijs en educatieve instellingen: IVN, bezoekerscentra, Natuurschool

Beleidskaders

Monitoring van natuurwaarden van het natte wad is belangrijk voor talloze beleidskaders. Het gaat hierbij om natuur-, water- en milieubeleid en ruimtelijke ordening. De meest specifieke beleidskaders zijn:

• Derde Nota Waddenzee: beleidskader vanuit landelijke overheid (VROM 2007)
• Wadden van Allure: beleidskader vanuit gezamenlijke provincies (Colleges van Gedeputeerde Staten Fryslân, Groningen en Noord-Holland 2013)
• Streefbeeld Rijke Waddenzee: visie op ontwikkelingsrichting ecologisch herstel Nederlandse Waddenzee (Programma Rijke Waddenzee 2010)
• Beheerplan Natura 2000 Waddenzee (Rijkswaterstaat 2014): Natura 2000 doelen, voorgenomen beleid en beheer, mitigatie van huidige activiteiten, prognose van doelbereik, beschrijving van uitvoering en financiering van beheer en monitoring
• Kaderrichtlijn Water: Europese richtlijn gericht op verbetering van waterkwaliteit (alle binnenwateren en kustwateren)
• Stroomgebiedsbenadering met als invalshoek ecologische waterkwaliteit; stand van zaken samengevat in factsheets ter voorbereiding van stroomgebiedsplannen in 2015 (Rijkswaterstaat 2014a)
• Trilaterale Waddenzee plan: gezamenlijk beleids- en beheerplan van Denemarken, Duitsland en Nederland; tevens beheerplan voor de Waddenzee als Werelderfgoed (Common Wadden Sea Secretariat 2010)

Beheerkaders

Beheer bestaat uit activiteiten verricht om beleidsdoelen te halen. Het Regiocollege Waddengebied en de Beheerraad Waddengebied (2014) heeft een aantal clusters van activiteiten geformuleerd. Onderstaande tabel brengt monitoringbehoeftes in beeld in relatie tot beheer.

TD = themadossier

Monitoringgegevens

Monitoring moet voorzien in de behoefte aan algemene of juist heel specifieke informatie vanuit allerlei beleids- en beheerkaders. Er is twee typen monitoring te onderscheiden. Basismonitoring; langdurige en brede inzameling van gegevens, geschikt voor de beantwoording van verschillende (ook nog niet concrete) vragen. Project/vergunningenmonitoring; kortdurende en meer gerichte inzameling van gegevens, geschikt voor de beantwoording van één of enkele specifieke vragen, vaak in relatie tot lokale ingrepen. Samenvattend is monitoring nodig voor:

• Systeemkennis van de afzonderlijke componenten van het voedselweb en de onderlinge processen, zoals primaire productie en predatie
• Specifieke eisen vanuit Europese en nationale regelgeving, zoals Habitat- en Vogelrichtlijn en Kader Richtlijn Water
• Specifieke eisen en wensen vanuit provincies, waterschappen en beheerders.

De gewenste monitoringparameters inzake kombergingen (Kraft et al. 2011) en specifieke Natura 2000 doelen (Rijkswaterstaat 2014) zijn bekend. Deze zijn overgenomen, soms in iets andere bewoordingen, in onderstaande tabel. Daarbij is aangegeven voor welke categorie (zie hierboven) van informatiebehoefte de parameter vooral van belang is. Er wordt vermeld of de parameter van belang is voor de wadplaten, sublitoraal en/of kwelders.

NW = Natuurwaarden